جهت مشاهده خلاصه و همچنین مضامین کلیدی سند تحول بنیادین وزارت آموزش و پرورش ایران به ادامه مطلب مراجعه نمایید
سند تحول بنیادین وزارت آموزش و پرورش ایران :
سند تحول بنیادین در آذرماه سال 1390 در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نهایی رسید.
این سند در 8 فصل تنظیم شده است.
قبل از مقدمه سند سخنانی از امام خمینی بنیانگذار انقلاب اسلامی، به نقل از صحیفهی ایشان نقل شده است که در آن به کلیهی مسوولین و تمامی دستاندرکاران نظام جمهوری اسلامی ایران سفارش شده است که به هر شکل ممکن وسایل و موجبات ارتقای اخلاقی، اعتقادی، علمی و هنری جوانان را فراهم سازند و نسل جوان را تا مرز رسیدن به بهترین ارزشها و نوآوریها همراهی نمایند و روح استقلال و خودکفایی را در آنان زنده نگاه دارند. سپس سخنان رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای آورده شده است . آنچه که در سخنان ایشان بسیار چشمگیر و برجسته است دغدغهی ایشان نسبت به امر تحول در آموزش و پرورش است . ایشان به دو نکته اشاره دارند، نکتهی اول آن که از دیدگاه ایشان آموزش و پرورش شدیداً نیازمند یک تحول اساسی است و نکتهی دوم آن است که به نظر ایشان بهترین افراد و برجستهترین متفکرین و نخبگان کشور در زمینههای مختلف علمی، فرهنگی و ... باید طرح مزینی را برای آموزش و پرورش تدوین سازند؛ چراکه بنیان این نهاد و در واقع سازمان آموزش و پرورش برگرفته از مفاهیم و اندیشههای غربی است و از این رو، این نیاز مبرم وجود دارد که فلسفهی آموزش و پرورش اسلامی باید روشن و مشخص گردد و بر اساس این فلسفه است که باید افق آتی و آیندهی آموزش و پرورش کشور معلوم گردد . ضمناً به این نکته نیز اشاره نموده اند که در پشت واژهی تحول، کار بسیار گسترده و عظیمی نهفته است
در مقدمهی سند تحول بنیادین، به این نکته اشاره شده است که عرصهی تعلیم و تربیت یکی از مهمترین زیرساختهای تعالی همه جانبهی کشور و ابزاری جدی در راستای ارتقای سرمایهی انسانی شایستهی کشور در زمینههای گوناگون است و از این رو، تحقق آرمانهای متعالی انقلاب اسلامی ایران همچون احیای تمدن عظیم اسلامی، حضور سازنده، فعال و پیشرو در بین ملتها و کسب آمادگی برای برقراری عدالت و معنویت در جهان در گرو تربیت انسانهای عالم، متقی و آزاده و خلاق است و این تعلیم و تربیت باید بتواند «حیات طیبه»، «جامعهی عدل جهانی» و «تمدن اسلامی – ایرانی» را تحقق بخشید. در پرتو چنین سرمایهی انسانی متعالی است که جامعهبشری آمادگی تحقق حکومت جهانی «انسان کامل» را پیدا میکند و در سایهی چنین حکومتی ظرفیت و استعدادهای بشری به شکوفایی و کمال خواهد رسید.
در فصل اول سند تحول بنیادین که تحت عنوان «کلیات» نامگذاری شده است، اصطلاحات و واژگان کلیدی به کار رفته در سند مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند و تعریف شدهاند. مانند : «نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی» ، «تعلیم و تربیت»، «ساحتهای تعلیم و تربیت»، «نظام معیار اسلامی»، «شایستگیهای پایه»، «هویت»، «معلم و مربی» «جامعهی اسلامی»، سنین لازمالتعلیم»، «حیات طیبه»، «چشمانداز»، و «نظام دوری».
در فصل دوم که تحت بیانیهی ارزشها نامگذاری شده است، پس از بیان منابع ارزشی سند، به 30 گزارهی ارزشی که محور نظام تعلیم و تربیت است، اشاره شده است . از مهمترین این گزاره ها میتوان به : 1- آموزه های قرآن کریم 2- آموزه های مهدویت و انتظار 3- میراث نظری و عملی حضرت امام خمینی (ره) و . . . اشاره کرد.
فصل سوم تحت عنوان «بیانیهی مأموریت» نامگذاری شده است که در این قسمت به این نکته اشاره شده است که نهاد آموزش و پرورش مأموریت دارد تا با تأکید بر شایستگیهای پایه، زمینهی دستیابی دانشآموزان در سنین لازمالتعلیم طی 12 پایهی تحصیلی (چهار دورهی سه ساله)، به مراتبی از حیات طیبه در ابعاد فردی، خانوادگی، اجتماعی و حتی جهانی را به صورتی منسجم و نظاممند، همگانی، عادلانه و الزامی در ساختاری کارآمد و اثربخش فراهم سازد و انجام این مهم نقشی زیرساختی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی خواهد داشت.
فصل چهارم که تحت عنوان «چشمانداز» نامگذاری شده است؛ به ویژگیهای نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در افق 1404 میپردازد. در این فصل مبحثی ذیل عنوان «مدرسه در افق چشمانداز» مطرح گردیده است که طی آن به این نکته اشاره شده است که بر پایه چشم انداز 1404، «مدرسه جلوهای از تحقق مراتب حیات طیبه، کانون عرضهی خدمات و فرصتهای تعلیم و تربیت، زمینهساز درک و اصلاح موقعیت توسط دانشآموزان و تکوین و تعالی پیوستهی هویت آنان بر اساس نظام معیار اسلامی، در چارچوب فلسفه و رهنامهی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود.
فصل پنجم تحت عنوان «هدفهای کلان» نامگذاری گردیده است که در مجموع به 8 هدف کلان زیر اشاره شده است: 1- تربیت انسان متعهد 2- ارتقای نقش نظام تعلیم و تربیت 3- گسترش عدالت آموزشی 4- برقراری نظام کارآمد مدیریت انسانی 5- افزایش مشارکت همگانی 6- بهسازی در نظام برنامه ریزی آموزشی 7- افزایش کارایی در نظام تعیلم و تربیت 8- کسب موقعیت نخست تربیتی در منطقه و جهان اسلام
فصل ششم ذیل عنوان «راهبردهای کلان» نامگذاری شده است که در این فصل، مجموعاً به 15 راهبرد کلان اشاره شده است ، همچنین به این موضوع پرداخته شده است که هر یک از این راهبردهای کلان با کدام یک از اهداف کلان – که در فصل پیشین (یعنی فصل پنجم) – بدان اشاره شده است متناظر و مرتبط است.
اما مفصلترین و مبسوطترین فصل سند تحول بنیادین، فصل هفتم است که ذیل عنوان «هدف های عملیاتی و راهکارها» نامگذاری شده است. در این فصل، در مجموع فهرست 23 راهکار کلی مختلف بیان شده است که در ذیل هر راهکار، جزئیات اجرایی و عملیاتی آن نیز مطرح شده است .
اهداف عملیاتی و راهکارهای سند تحول بنیادین :
1- پرورش درست تربیت یافتگان 2- تعمیق تربیت اسلامی 3- ترویج فرهنگ حیا و عفاف 4- تقویت بنیان خانواده 5- تأمین و بسط عدالت آموزشی 6- تنوع بخشی به محیط های یادگیری 7- افزایش نقش مدرسه 8- افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت در تعالی کشور 9- جلب مشارکت ارکان موثر در تربیت 10- ارقای منزلت اجتماعی فرهنگیان 11- بازمهندسی اصول حاکم بر برنامه درسی تربیت معلم 12- تأمین رفاه فرهنگیان 13- افزایش نقش شوراهای آموزش و پرورش 14- متناسب سازی فضاهای تربیتی با ویژگیهای دانش آموزان 15- اصلاح محتوا و ارتقای جایگاه علوم انسانی 16- تنوع بخشی در ارائه خدمات آموزشی 17- استفاده از فناوری های نوین 18- نوآوری در نظام تعلیم و تربیت رسمی 19- استقرار نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت 20- تأمین و تنوع بخشی منابع مالی و مدیریت مصرف 21- بازنگری ساختارهاو روشها 22- ارتقا و بهبود مستمر کیفیت نظام کارشناسی و مدیریت آموزشی 23- توسعه ظرفیت پژوهش و نوآوری
در نهایت، فصل هشتم سند تحول بنیادین (فصل پایانی) ذیل عنوان «چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین آموزش و پرورش» نامگذاری شده است. در این فصل به این موضوع پرداخته شده است که برای تحقق اهداف و برنامههای سند ملی آموزش و پرورش در افق چشمانداز، سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت بر فرآیند تحول بنیادین در دو سطح صورت میپذیرد:
بخش اول یا سطح اول، سیاستگذاری و تصمیمگیری کلان و همچنین نظارت و ارزیابی راهبردی فرآیند تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر پایهی این سند است که این مهم بر عهدهی شورای عالی انقلاب فرهنگی است. اما سطح دوم یا بخش دوم مربوط به برنامه ریزی و نظام اجرایی است که در وهله ی اول شورای عالی آموزش و پرورش مسوولیت اجرایی سند را بر عهده دارد و در گام بعدی خود وزارت آموزش و پرورش مسوولیت نهادینه سازی و اجرای سند ملی آموزش و پرورش (شامل بنیان های نظری و سند تحول راهبردی) و طراحی و تدوین برنامه های اجرایی سند تحول راهبردی را بر عهده دارد. اما در مجموع به این نکته اشاره شده است که تمام دستگاه و نهادها خصوصاً رسانه ی ملی موظفند در چارچوب این سند با نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی همکاری لازم را به منظور تحقق اهداف تحول بنیادین آموزش و پرورش به عمل آورند و در پایان این فصل به موضوع نحوه ی ترمیم و به روز رسانی سند تحول بنیادین اشاره شده که طی آن این فرآیند در افق چشم انداز در بازه های زمانی پنج ساله از تاریخ تصویب آن و مطابق با بنیان های نظری سند ملی (فلسفه ی تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران، فلسفه ی تعلیم و تربیت رسمی – عمومی در جمهوری اسلامی، رهنامه ی نظام تعلیم و تربیت رسمی – عمومی در جمهوری اسلامی ایران) پس از تصویب از سوی شورای عالی آموزش و پرورش به تصویب نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد رسید.
🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷🟢🇮🇷
🌺ضمنا جهت مشاهده مضامین کلیدی سند تحول به مطلب زیر مراجعه نمایید👇
🇮🇷مضامین کلیدی سند تحول بنیادین
بهترین و برجسته ترین فکرها باید بنشینند برای آموزش و پرورش طراحی کنند . مقام معظم رهبری
1-تعلیم و تربیت بر اساس سند تحول باید تحقق بخش حیات طیبه باشد .
2-موثرترین عنصر در گزاره های تحول بنیادین برای تحقق ماموریت های تعلیم و تربیت رسمی معلم است .
3-استقرار مدیران اثر بخش ، کارامد ، مسئوولیت پذیر در مقوله راهبردهای سند چشم انداز گنجانده شده است .
4-عامل اثر گذار اجتماعی و مولد نیروی انسانی و سر مایه فرهنگی و معنوی مورد تاکید در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی است.
5-چشم انداز و اهداف تعلیم و تربیت در افق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ، در سال 1404 تعیین شده است .
6-بر اساس سند تحول بنیادین رابطه معلم و دانش آموز بر اصل معلم محور تاکید شده است .
7-تحقق ارزشها و آرمانهای متعالی انقلاب اسلامی مستلزم تلاش در بعد فرهنگی – علمی – اجتماعی است .
8-علت تدوین سند تحول بنیادین اینست که : نظام فعلی آموزش و پرورش با چالش ها ی جدی روبرو است و نظام فعلی آموزش و پرورش پاسخگوی نیازهای جامعه نمی باشد .
9-سیاست گذاری و تصمیم گیری کلان در فرایند تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت بر عهده ی شورای عالی انقلاب فرهنگی می باشد .
10-تربیت انسانهای موحد ، مومن ، معتقد به معاد و متعهد به مسئولیت ها جزو اهداف کلان می باشد .
11-حضور نظامند و اثر بخش روحانیون توانمند در امور مدرسه به عنوان یکی از کانونهای پیشرفت محلی می باشد .
12-در سند تحول بنیادین بر ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه ای منابع انسانی به اصل نقش و جایگاه معلم اشاره شده است .
13-در سند تحول ، اولویت بخشی در تامین و تخصیص منابع برای مقطع ابتدایی لحاظ شده است .
14-سلامت جسمانی ، نشاط و تقویت اراده .
15-تقویت گرایش به زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان مشترک .
16-مدرسه به عنوان کانون تعلیم و تربیت رسمی عمومی و محل کسب تجربه های تربیتی .
17-سند تحول بنیادین 35 صفحه دارد ، مبانی خروجی 440 صفحه است و 22 آذر 90 رونمایی شد .
18-سند تحول بنیادین چیست ؟ سند تحول 10 زیر نظام دارد که در این 10 زیر نظام آموزش وپرورش تحول بنیادین خواهد داشت .
19-قالب اجرا 3-3-6 است .
20-چرا باید قالب عوض شود :
الف-وجود پیش دانشگاهی اشتباه است .
ب-افت تحصیلی در مقطع راهنمایی است .
ج-ماندگاری در ابتدایی بیشتر است (یعنی افت تحصیلی کم می شود ).
د-آموزش اجباری در ایران 8 سال است که با این کار 9 سال می شود .
21-هدف اصلی سند تحول بنیادین رساندن به حیات طیبه با 5 عنصر :1-تفکر2-ایمان3-علم4-عمل5-اخلاق است .
22- خروجی در این سیستم دانش آموزی متفکر خواهد بود که خلاق است پس نامش دانش آموز نیست که پژوهشگر است .
23 –پژوهش محور بودن سند تحول بنیادین باعث تحکیم آن است .
🟢مضامین کلیدی برنامه درسی ملی
قضیه تربیت یک ملت به این است که فرهنگ آن ملت فرهنگ صحیح باشد. شما کوشش کنید که فرهنگ را فرهنگ مستقل اسلامی درست کنید. « امام خمینی (ره)
تولید برنامه درسی ملّی جمهوری اسلامی ایران بر اساس مبانی، ارزشها و اهداف تربیت اسلامی و با استفاده از توانمندی‌های بومی و ملّی و بهره‌برداری از تجربه‌های معتبر و موفق جهانی، در پاسخ به نیازها و مطالبات جامعه پویای ایران اسلامی، الگوی تازه‌ای از برنامههای درسی و تربیتی را ارائه می‌دهد و گامی مهم در راستای مستندسازی و کیفیت بخشی نظام تعلیم و تربیت کشور است.
🔰تعریف برنامه درسی ملی:
برنامه درسی ملی سندی است که نقشه کلان برنامه درسی و چارچوب نظام برنامهریزی درسی کشور را به منظور تحقق اهداف آموزش و پرورش نظام جمهوری اسلامی ایران تعیین و تبیین می نمایدومو جب وحدت بخشیدن به کلیه اجزای بر نامه ها ونو سازی و بازسازی برنامه های در سی و تربیتی مبتنی بر فلسفه ی تعلیم و تربیت در نظام جمهوری اسلا می و قانونمند شدن امور بر نامه ریزی درسی خواهد شد.
🔰اهداف تولید برنامه درسی ملی
1-تعیین رویکرد و اهداف برنامه درسی در سطح نظام آموزشی، دوره‌های تحصیلی و حوزه‌های یادگیری؛
2-تعیین منطق، جهت‌گیری‌ها و ابعاد هر یک از حوزه‌های یادگیری؛
3-تعیین اصول، سیاست‌ها و فرایند طراحی و تدوین برنامه درسی؛
4-تعیین اصول، سیاست‌ها و فرایند اجرای برنامه درسی؛
5-تعیین اصول و سیاست‌های ناظر بر مواد و منابع آموزشی؛
6-تعیین ساختار، اصول، و فرایند ارزشیابی و اصلاح برنامه درسی؛
7-تعیین و تبیین نظام برنامهریزی درسی کشور.
✅اجزاء ومو لفه های بر نامه ی درسی ملی هشت فصل به شر ح زیر می با شند :
1-مبانی فلسفی و علمی
2- اهداف والگوی هدف گذاری
3- ساختار ،زمان ومحتوا
4 - راهبردهای یاددهی–یاد گیری
5- ارز شیابی پیشر فت تحصیلی
6- فر ایند تولید بر نامه ها و مواد و رسا نه های تر بیتی
7- الزا مات و اقتضا ئات اجرایی
8- ارزشیا بی بر نامه ی درسی ملی و فر ایند اصلاح
🟢🇮🇷مبانی و اصول برنامه درسی ملی
1-مبانی هستی‌شناختی
2- مبانی انسان شناختی
3- مبانی معرفت شناختی
4- مبانی ارزش شناختی
5- مبانی دین شناسی
6- مبانی روان شناختی
7-مبانی جامعه شناختی
8- اصول عام حاکم بر برنامههای درسی و تربیتی
🔰 - مبانی هستی‌شناختی
- نظام آفرینش وجودی مستقل نداشته، بلکه هویتی تعلقی به رب‌العالمین دارد؛
- نظام آفرینش، «فعل» و «آیت» خداوند است؛
- نظام آفرینش عرصه تربیت انسان است و مربی آن پروردگار متعال است؛
- حیات اخروی و همه واقعیت‌های آن در مقایسه با حیات دنیوی نامحدود، پایان‌ناپذیر و جاودان است؛
- نظام آفرینش به طبیعت خلاصه نمی‌شود؛
🔰 - مبانی انسان‌شناختی
- انسان موجودی است مرکب از جسم و روح که به یکدیگر تنیده شده و در تعامل با یکدیگر می‌باشند؛
- انسان فطرتی الهی دارد که قابل فعلیت یافتن و شکوفایی یا فراموش شدن است؛
- انسان‌ها در نظام آفرینش از کرامت الهی و شأن یکسان برخوردار هستند؛
- وجود انسان همواره در حال شدن، حرکت و دگرگونی است؛
- انسان موجودی است که استعدادهای متنوع، قابل رشد و تعالی مداوم دارد؛
- انسان موجودی اجتماعی، تأثیرپذیر از جامعه و تأثیرگذار بر آن است
- هویت انسان، برایند نوع ارتباط او با خویشتن، خدا، خلق و خلقت است؛
- انسان برای توفیق در روند تحول و ارتقاء هویت خویش نیازمند هدایت الهی است؛
- انسان موجودی مکلف است و نسبت به تکالیف خود، اصالتاً در برابر خداوند و به تبع آن در برابر دیگران مسئولیت دارد؛
- انسان در نظام آفرینش برای طی هر مرتبه از کمال، نیازمند به مربی است؛
- موانع اصلی حرکت متعالی انسان عبارت‌اند از: نفس اماره، دنیاطلبی و شیطان.
🔰- مبانی معرفت‌شناختی
- منابع شناخت آدمی متعدد است و شامل وحی (قرآن و عترت)، عقل، قلب، تجربه (جامعه، تاریخ و طبیعت) است؛
- تعقل در شناخت حقیقت هستی وکسب سعادت جاوید نقش محوری دارد؛
- شناخت آدمی با موانعی از قبیل پیروی از هوای نفس، التزام به عادات و سنت‌های غلط نیاکان، خودباختگی در برابر بزرگان و قدرت‌ها و نیز محدودیت‌هایی چون میزان ظرفیت و توان فرد و ناتوانی عقل نسبت به درک بخشی از حقایق هستی همراه است
- ابزار شناخت و معرفت عبارت‌اند از: حواس، خیال، فکر، عقل، شهود و مکاشفه (قلب). شایان ذکر است که در این میان، تفکر و تعقل نقش اساسی در شناخت حقیقت هستی و سعادت جاوید دارد؛
- تحصیل معرفت محدودیت زمانی ندارد.
🔰مبانی ارزش شناختی
- دین (عقل و فطرت، قرآن و سنت) منبع همه ارزش‌هاست و سایر ارزشها از آن کسب اعتبار میکند؛
- سلسله مراتب ارزشها با غایت زندگی (حیات طیبه) ارتباط دارند؛
🟢اهم مصادیق ارزشها
🔰الف. ارزشهای مرتبط با خدا:
- توحید، قرب الی الله، عبودیت و حیات طیبه در رأس همه ارزش‌هاست و مصداق حقیقی غایت زندگی انسان است؛
- عبادت آگاهانه و پرستش عاشقانه خداوند متعال، نقش اساسی در رشد و تعالی انسان دارد.
🔰ب. ارزشهای مرتبط با خود (جسمی، روانی و روحی):
- عمل مبتنی بر ایمان و تفکر؛
- کسب روزی حلال؛
- حفظ و ارتقاء سلامت و بهداشت فردی؛
- برخورداری از حیا و عفت، آراستگی ظاهری و پوشیدن لباس مناسب؛
- فعالیت و تلاش و پرهیز از بطالت و بیکاری؛
- پرهیز از اسراف و زیاده خواهی؛
- پای‌بندی به احکام شرعی به ویژه انجام واجبات و ترک محرمات.
🔰ج. ارزشهای مرتبط با خلق(خانواده، جامعه و کشور، امت اسلامی و جامعه جهانی):
- احترام، احسان و مهرورزی به والدین و اعضای خانواده؛
- مشورت و بهره‌گیری از تجارب بزرگان و سالخوردگان؛
- توجه به حقوق همسر و فرزندان.
- ترجیح منافع جمعی برمنافع فردی ومنافع ملی برمنافع حزبی وگروهی؛
- احترام به قانون و قانون‌مداری بر مبنای قانون اساسی؛
- رأفت، احسان و خدمات عام‌المنفعه و ماندگار؛
- باور و التزام عملی به ولایت فقیه به عنوان ادامه‌دهنده راه انبیا؛
- وطن‌دوستی، ایثارگری، فداکاری و شهادت‌طلبی در جهت حفظ ارزشهای الهی و کیان جمهوری اسلامی ایران؛
- وحدت و همبستگی بین مسلمانان؛
- دفاع از مسلمانان تحت ستم و کمک و یاری آنان در حدّ توان؛
- احترام به ادیان الهی و تقویت روابط انسانی با پیروان آنها؛
- گسترش مبانی ارزشهای اسلامی به ویژه عدالت و فضایل اخلاقی و معنوی در جهان؛
- ترویج انتظار ظهور حضرت مهدی(عج) در جهت ایجاد حکومت عدل جهانی؛
🔰د) ارزشهای مربوط به خلقت:
- احساس مسئولیت در برابر پدیده‌های خلقت و همکاری در حفاظت از زمین، گیاها
- گیاهان و جانوران (اعم از خشکی و دریا) و حفظ تعادل در آب و هوا؛
- نگاه به طبیعت به عنوان مخلوقات و امانت الهی و کتاب معرفت؛
- کشف قابلیتهای طبیعت و بهره‌برداری عاقلانه و مسئولانه از منابع و مواهب طبیعی؛
- توجه به استمرار و جاودانگی حیات انسان بعد از مرگ و تأثیر سازنده آن در زندگی انسان.
🟢مبانی دین‌شناختی
- اسلام، راه و روش زندگی بر مبنای دستورهای الهی است که مبتنی بر عقل، قرآن، سنت و عترت پیامبر علیهم‌‌السلام است و در جهت درک مراتبی از عبودیت الهی در راستای حیات طیبه به بشریت ارائه شده است؛
- اسلام دینی است جهانی، اجتماعی و همه‌جانبه‌نگر که بر اساس اجتهاد روش‌مند و پویا برنامه زندگی انسان را متناسب با شرایط زمان و مکان در همه شرایط ترسیم میکند؛
- اسلام به دنبال تربیت افرادی متفکر، مؤمن، عالم، عامل، مؤدب و دارای اخلاق کریمه است؛
- اسلام جهت هدایت فرد و جامعه در ابعاد عقلانی، معنوی، اجتماعی، عاطفی، اخلاقی، اقتصادی، سیاسی، علمی و عملی، به دنبال تقویت روحیه مسئولیت‌پذیری در برابر خدا است؛
🟢مبانی روان شناختی
- فرایندهای شناختی، از عملکرد ساده حواس پنج‌گانه ظاهری آغاز شده و به دریافت و استنتاج پیچیده انتزاعی و عقلانی می‌رسد؛
- رشد اخلاقی حاصل تعامل عوامل متعددی نظیر تفکر و تعقل، ایمان، علم و عمل، به ویژه تلاش‌های خود‌سازی درونی است؛
- متربی از زمان تولد تا لحظه مرگ در حال تغییر و دگرگونی است و در طول زندگی خود، از مراحل مختلف تغییرات جسمی، شناختی، عقلانی، عاطفی، ایمانی، اخلاقی و عملکردی عبور میکند. برنامه درسی باید ضمن لحاظ کردن این تغییرات، فرایند رشد متربی را در ابعاد مختلف تسهیل بخشد؛
- علایق و نیازهای متربیان و محدوده اهداف تعلیم و تربیت در دوره‌های مختلف تحصیلی متفاوت است؛
- متربیان در جریان رشد، نیازمند راهنمایی و مشاوره‌اند؛
- متربیان برای یادگیری هر موضوعی نیازمند رسیدن به سن رسش خاصی‌اند؛
- انگیزش‌های درونی و بیرونی به موقع، موجب تقویت زمینه رشد متربیان خواهد شد؛
- رشد، محصول تربیت است؛
🟢مبانی جامعه شناختی
- انسان محکوم و تابع تغییرات اجتماعی نیست؛ بلکه در موقعیت خویش و در بحران‌های اجتماعی، از امکان و توان لازم جهت هدایت و دخل و تصرف در مؤلفه‌های تحولات اجتماعی برخوردار است؛
- تربیت افرادی جامعه‌پذیر و اصلاح هنجارهای نامطلوب در جامعه از جمله اهداف برنامههای درسی است؛
- جامعه ایران (شهری، روستایی و عشایری) علاوه بر این‌که فرهنگ مشترکی دارد، از خرده‌فرهنگ‌های مختلفی نیز تشکیل شده است، برنامه درسی در برخورد با فرهنگ ملی و خرده فرهنگ‌ها باید نقش فعال، وحدت‌‌گرا و تعالی بخشی ایفا کند، همچنین پاسخگوی نیازهای متنوع اجتماعی باشد؛
- نهاد تعلیم و تربیت، مهمترین بخش فرهنگ است و با سایر نهادها در ارتباط متقابل می‌باشد و وظیفه دارد ضمن پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه و مطالبات اجتماعی رسالت تربیتی خود را به درستی ایفا کند؛
- نهاد خانواده شریک اصلی مدرسه در طراحی و اجرای برنامه درسی است؛ خانواده مسئولیت پذیری خود را در تربیت فرزند باید پذیرا باشد و نقش خود را در این خصوص به خوبی ایفا نماید.
- زمینه‌سازی برای کسب شایستگی‌ها توسط آحاد جامعه، عامل رشد اجتماعی است؛
- هم‌سویی جامعه با برنامه درسی ملی موجبات توسعه و تعالی جامعه را فراهم میکند؛
🇮🇷رویکرد برنامه ی درسی ملی :
رویکرد بر نامه درسی ملی اتخاذ شده از مبانی آن است که ریشه در جهان بینی اسلا می دارد.به عبار تی"فطرت گر ایی توحیدی" که حا کمیت آن در بر نامه ی در سی ملی به معنای زمینه سازی لا زم و منا سب جهت شکو فایی فطرت الهی انسان به منظور دستیا بی به مر اتبی از نفس مطمئنه از طر یق درک و استفا ده ی مطلوب از مو قعیت در راستای تحقق حیات طیبه است .که البته این رو یکرد نگاه جا مع وکا ملی هم در رشد ابعاد جسمانی و رو حانی مد نظر دارد.
اصول حاکم بر طر احی ،اجرا و ارزش یابی برنا مه های درسی و تر بیتی :
در سند بر نامه ی درسی ملی 8 بند تنظیم گر دیده است :
- 🔰اصل دین محوری:
- که حاکمیت مبانی وارزشهای ناب محمدی(ص) برتمامی اصول ،اهداف ومحتوای برنامه ها می باشد
- 🔰اصل تقو یت هو یت ملی:
- بر نامه های در سی و تر بیتی با ید زمینه ارتقای هو یت ملی از طریق توجه و تقویت باورها و ارزش های اسلامی،فرهنگ و تمدن اسلام ،زبان و ادبیات فارسی ،انقلاب اسلا می، میهن دوستی ، استقلال ملی و انسجام اسلا می را فراهم آورد.
- 🔰اصل اعتبار نقش محوری معلم و مر بی:
- ایجاد زمینه های لا زم بر ای ار تقا ی صلا حیت های ا خلا قی ، علمی و حر فه ای معلمان و مر بیان با توجه به نقش محوری معلم ،جهت غنی سا زی محیط تر بیتی و یا دگیر ی و فعال سازی متر بی درفر ایند یاد گیری
- 🔰اصل جامعیت :
- بر نامه در سی و تر بیتی با ید به کلیه نیا زهای کنو نی وآینده متر بی و جا معه در سطوح مختلف (محلی ،ملی وجها نی) و در عر صه های فر هنگی ، اقتصادی و.....در را ستا ی سند چشم انداز و سیا ست های مصوب با استفا ده از تجارب ملی و جهانی به گو نه ای جا مع و متعا دل توجه کند .
- اصل توجه به تفا وت ها : توجه و انعطاف لازم در تفا وت های محیطی ،جنسیتی وفردی متر بیان .
- 🔰اصل توازن وتنا سب :بر نا مه های درسی و تر بیتی با ید به پر هیز از افراط و تفر یط و رعا یت تعا دل و بهر ه گیری از روش ها و ابزار های مختلف در طر احی ،تو لید ،اجرا و ارزش یا بی بر نامه ها پا یبند باشد .
- 🔰اصل خود یاد گیری مادام العمر : بر نامه در سی و تر بیتی با ید توان ،انگیز ش و زمینه های لا زم را جهت خود ییاد گیری و خود سازی مادام العمر برای متر بیان ومعلمان فر اهم کند .
- 🔰اصل مشا رکت و تعا مل : فر ایند بر نا مه ریزی در سی و تر بیتی با ید ز مینه مشا رکت مو ثر همه عنا صر مو ثر در مدارس و سایر نها دها ی فر هنگی ، علمی و تر بیتی و.....را در طر احی ،تو لید ،اجرا و ارزش یا بی بر نامه ها فر اهم نما ید .
🟢اهداف بر چه اساسی تد وین شد ه اند؟
در سند بر نامه ی در سی ملی مواردی به عنوان مبنای تعیین اهداف در نظر گر فته شد ه اند که بتو انند راه را برای رسیدن به هدف غایی تعلیم و تر بیت هموار تر کنند ومتر بی را در آن جهت پیش ببر ند . لذا در تحصیل پیش نیاز های رسیدن به هدف غایی ، عنا صر و عر صه های شنا سایی و در الگو یی ساز ماندهی شد ه اند .
فر دی که به مراتبی از حیا ت طیبه می رسد با ید دارای و یژ گی ها یی(هم در شخصیت و هم در عملکرد ) باشد . این ویژ گی هاعبا رتند از :تفکر ،ایمان ،علم ،عمل و اخلاق .که محو ری تر ین آ ن ها تفکر و تعقل است . که فرد تر بیت یا فته با داشتن این پنج ویژ گی در رفتار و عملکرد او و درمو اضع گو نا گو ن و در چهار عر صه ی ار تبا ط او با خدا ،با خود ،با خلق و با خلقت که محو ری تر ین آن ها را بطه با خداست بروز و ظهور کند .
🟢جا یگاه محتوا در بر نامه ی درسی ملی :
محتوای بر نامه ی درسی در بین عنا صر و مو لفه های نظام آمو زشی از جا یگاه خا صی بر خو ردار است .از طر یق محتوا است که نظام آموزشی با شخصیت متر بیان مر تبط و اثار گو نا گونی در روح و روان آنان بر جا می گذارد.از آن جایی که محتوا محملی برای دستیابی به اهداف بر نامه است ،در هر یک از سطوح اهداف ،محتوا مفهوم خاص خود را پیدا می کند . در بر نامه درس سند ملی ،اصول ،سیا ست ها و گستره ی کلی محتوا مشخص شده ودر حقیقت حامل محوری محتوا ،معلم و مربی است و نقش کتاب و رسا نه های آمو زشی و....ابزار و زمینه بر ای ایفای نقش معلم و مربی است .
محتوای بر نا مه درسی ملی از سه سر فصل به شر ح زیر تشکیل شده است :
**اصول انتخاب و ساز ماندهی محتوا
**صلا حیت ها و یاد گیر ی های مشتر ک
**حو زه های یا دگیری
اصول حا کم بر انتخاب و ساز ماندهی محتوا در بر نامه درسی ملی : 1- درونی سازی 2- ارتباط چند وجهی و یادگیری یکپا رچه 3- او لو یت صلا حیت ها ویاد گیری های مشتر ک 4- تنوع و تعدد منا بع ،روش ها و فر صت های یادگیری 5- در هم تنیدگی 6- اهمیت 7- اعتبار 8- علا قه 9- سود مند ی 10- قا بلیت یا دگیری 11- ار تقا ی آستا نه ی قا بلیت اجرا 12- توالی
پیا م های اساسی اصول بر ای بر نا مه ریز ی ،مو لفان و مر بیان :
الف-پر هیز از دید گاه بر نا مه ریز ی مو ضوع محور
ب- پر داختن به اهداف کلی بر نا مه ، بو یژه اهداف مشتر ک
ج-کا هش حجم محتوای مو ضو عی به منظور ایجاد فر صت برای فعا لیت ،تا مل و یا دگیری متربی
د-تو سعه ی محیط ،فر صت ها و منا بع یاد گیری
اهداف حوزه‌های یادگیری:
- اهدافی است که یکایک برنامههای درسی و تربیتی و فعالیتهای آموزشی و پرورشی بر اساس اهداف تفصیلی و در جهت دستیابی به آنها، با توجه به نیازها و شرایط متفاوت حوزه‌های یادگیری مختلف، متربیان، امکانات، اقتضائات منطقه‌ای و بومی تعیین می شود.
- الگوی هدف گذاری، چارچوب مفهومی منسجم و یکپارچه‌ای است که در تدوین اهداف در سطوح مختلف، راهنمای عمل برنامه ریزان و مجریان قرار می گیرد. اهداف در این مدل با توجه به رویکرد شکوفایی فطرت شامل پنج عنصر: تعقل، ایمان، علم، عمل و اخلاق و چهار عرصه ارتباط متربی با خود، خدا، خلق و خلقت است که با محوریت ارتباط با خدا تعریف، تبیین و تدوین می‌شوند.
حوزه‌های یادگیری شامل یادگیری‌های ضروری بوده و در یازده حوزه پیش‌بینی شدهاند.
حوزه های یا دگیری در بر نامه درسی ملی :
با ظهورسطحی از برنامه ریزی به نام برنامه درسی ملی،مفا هیم جدیدی وارد ادبیات رشته ی بر نامه ریزی درسی شد.
حوزه های یا دگیری بستر اصلی برای تسهیل فر ایند تعلیم و تر بیت جهت دستیابی به اهداف برنامه ی درسی ملی می با شند. هریک از حوزه های یا دگیری گستره و محد وده ی دانش ،مهارت ها نگرشهاو ارزشهای مرتبط با یادگیری متربیان پیش دبستان تا پا یان دوره ی متو سطه را تو صیف می کنند. این حوزه ها حدود محتوایی و روش ها و فر ایند ها و عنا صر کلیدی یاد گیر ی را روشن می سازند .
حوزه های یا دگیری دربر نامه درسی ملی ایران شامل یادگیری های ضروری بوده ودر حال حاضر 11 حوزه پیش بینی شده اند که عبارتند از:
تفکر و حکمت – قر آن و معا رف اسلامی - زبان و ادبیات فار سی- فر هنگ و هنر - کار و فنا وری- آداب و مهارت های زندگی- سلا مت و تر بیت بدنی- علوم انسانی و مطا لعات اجتما عی- ر یا ضیات- علوم تجر بی - زبا ن های خا رجی
سه حوزه ی تفکر و حکمت ،کار وفنا وری و مها رتهای زندگی ما هیتی دو وجهی داشته و هم به صورت بین رشته ای و تلفیق در سایر حو زه های یاد گیری وهم به صورت مستقل با آمو زش های خاص می تو انند دنبال شوند . متر بیان در حو زه ها و درس های مختلف با تفکر ددر آن حوزه آشنا خو اهند شد و مها رتهای فنی و غیرر فنی پا یه ی کار را کسب خو اهند کرد و با آداب و مهار تهای زند گی آشنا می شوند .
ضرورت و اهمیت:
برنامه درسی ملی با ارائه یک الگوی جدید هدف گذاری شامل پنج عنصر(تفکرو تعقل، ایمان، علم، عمل و اخلاق) در چهار عرصه ارتباطی متربی(با خود، خدا، خلق، خلقت) اقتضائات کاملا جدیدی را برای مؤلفه های برنامه درسی (رویکرد، محتوا، راهبردهای یاددهی و یادگیری، ارزشیابی،...) و برنامه آموزشی ایجاد می کند. لذا به تأکید سند تحول راهبردی نظام آموزش و پرورش، همراهی و همکاری فرهنگیان بخش اجتناب ناپذیری از استلزامات اصلی اجرای موفقیت آمیز برنامه های تحول آفرین خواهد بود. ضرورت های آموزش های توجیهی معلمین، شامل موارد زیر می باشد.
1. ضرورت آشنایی با برنامه درسی ملی : سند برنامه درسی ملی نقشه کلان برنامه درسی و چارچوب نظام برنامه ریزی درسی کشور را تعیین می کند لذا آشنایی اجمالی فرهنگیان با این سند زمینه رابرای نشرارزش ها و ادبیات خاص این سند فراهم کرده وحساسیت جامعه فرهنگی را نسبت به اجرای این سند افزایش خواهد داد.
2.ضرورت یکپارچه سازی فهم از ادبیات تحول برنامه درسی: برنامه درسی ملی نقشه راهنمای انتقال ایده ها ومفاهیم اصیل تحولی به محتوای آموزشی می باشد. نشر این مفاهیم نیازمند بحث و تبادل نظر در میان معلمین می باشد تا جامعه فرهنگی کشور به یک فهم مشترک از ادبیات برنامه درسی برسند.
3. ضرورت توجیه تغییرات مفاهیم و محتوای پایه: بر اساس برنامه درسی ملی درجریان تدوین محتوای آموزشی و تربیتی پایه اول ابتدایی تلاش شده تا با رعایت اصول مدنظر برنامه، محتوای آموزشی پایه در تمامی حوزه های یادگیری به معیارهای برنامه نزدیک شوند، و راهبردهای یادهی و یادگیری نیز به تناسب میزان تغییرات محتوا با خواسته های سند هماهنگ گردد. لذا شایسته است مؤلفین و برنامه ریزان محتواهای آموزشی به تعامل با معلمین در این زمینه پرداخته و به درک مشترکی نسبت به این تغییرا ت برسند و فرصت های مناسب یادگیری را برای متربیان خودشان فراهم نمایند.
4. ضرورت پوشش تمامی حوزه های یادگیری: اسناد تحولی به جریان تربیت نگاه یک پارچه داشته و این امر در تنظیم محتوای آموزشی نیز مورد تاکید قرار گرفته است. لذا باید برنامه درسی پایه به صورت هماهنگ و یکپارچه به معلمین این پایه عرضه گردیده و برنامه آموزشی به صورت یک کلّ به نظر معلمین پایه رسانده شود.
5. ضرورت بازآموزی روش های یاددهی-یادگیری: سهم مهمی از تحول آموزشی ، تحول در روش های یاددهی-یادگیری می باشد. علی رغم این مهم، آخرین دوره برگزارشده بسیاری از دروس پایه اول مربوط به سالها پیش بوده و باتوجه به تغییرات معلمین پایه اول، اجرای این برنامه ها فرصت ذی قیمتی است تا روش های آموزشی بازبینی شده و معلمین از آخرین مباحث در این حوزه اطلاع یابند.
🇮🇷مضامین کلیدی و اهداف دوره ابتدایی :
در آخرین مرحله از تدوین اهداف دوره ابتدایی و در راستای رسالت ومأموریت آموزش و پرورش و جهت دهی به رشد همه جانبه دانش آموزان بر پایه تعالیم و دستورات دین مبین اسلام در رأی صادره در ششصد و چهل و هفتمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخه 29/2/1379 اهداف این دوره به شرح زیر تعیین گردید :
اهداف اعتقادی
1- اصول دین را می داند و به آن معتقد است .
2- خداوند را دوست دارد و او را بهترین یا ور و کمک می داند .
3- بازندگی انبیاء اولوالعزم به ویژه نبی اکرم ( ص ) و معصومین تا حدودی آشنا ست و آنان را دوست دارد .
4- بامعنای معاد آشناست و می داندکه انسان در کارهایی که انجام می دهد نزد خداوند پاسخگو است .
5- به اولیا دین ، بزرگان و شخصیتهای اسلامی احترام می گذارد .
6- معنای تولی و تبری را می داند .
7- قرآن را از رو می خواند و با ترجمة برخی از سوره ها آشنایی داشته و از حفظ می خواند
8- ترجمه بعضی از احادیث ساده را می داند .
9- نماز را به درستی می خواند وبا احکام ضروری مربوط به نماز و روزه آشنا است .
10- نماز های واجب را با رغبت می خواند . ( برای دختران )
11-افراد محرم و نامحرم را تشخیص می دهد و احکام مربوط به آن را رعایت می کند .
12-با مسائل مربوط به سن تکلیف وتقلید آشنا است و احکام را در حد ضرورت می داند و به آن عمل می کند . ( برای دختران ) .
13-معنای امر به معروف و نهی از منکر را می داند .
14-با حلال و حرام آشنا است و احکام مربوط به آن را در حد ضرورت رعایت میکند .
15- به مجاهدین در راه خدا و شهداء احترام می گذارد .
16-زمان ها و مکانهای مقدس و مهم را می شناسد .
17-به حضور در مسجد علاقه نشان می دهد و آداب آن را می داند .
اهداف اخلاقی
1-راستگو و امین است.
2-مؤدب و مهربان است.
3- به عهد خود پای بنداست.
4- مظاهر حیا و عفت در او آشکار است
5-احترا م به بزرگترها را وظیفة خود می داند و به نظرات آنها توجه می کند .
6- از والدین اطاعت می کند .
7- شجاع و صبور است .
8- تمیز و پاکیزه است .
9- تکالیف شخصی روزانه خود را شخصا انجام می دهد .
10-برای رسیدن به موفقیت پشتکار دارد و تلاش می کند .
11- پوشش اسلامی را دوست دارد و آن را رعایت می کند.
12- اوقات فراغت خود را با فعالیتها و بازی های مناسب پر می کند.
13- امیدوار و با نشاط است واز مواجه با مشکلات نمی هراسد .
14-ظاهری آراسته دارد .
15-خطا وا شتباه دیگران را در مورد خود می بخشد .
16-برای رفتارهای خود با دیگران دلیل دارد .
17-در ارتباط با دیگران از کلمات محبت آمیز و دوستانه استفاده می کند .
18- برای انجام کارهای خود ، دوستانش را به زحمت نمی اندازد .
19- به همکلاسان و همسالان خود در انجام وظایف یادگیری کمک می کند .
20 – در برابر رفتارهای ناپسند خود پوزش خواسته و رفتار خود را اصلاح می کند .
21- نظم و انضباط را در خانه ، مدرسه و اجتماع رعایت می کند .
اهداف علمی و آموزشی
1- نسبت به شناخت پدیده ها کنجکاو است .
2- در فکر کردن ، شنیدن ، گفتن و بیان مقصود ، خواندن ،نوشتن و حساب کردن مهارت کافی دارد .
3- با زبان فارسی آشنایی دارد و می تواند از کتاب و روزنامه استفاده کند .
4- به اهمیت و ارزش اطلاعات و اطلاع رسانی درزندگی آگاه است .
5- ارزش علم را در انجام درست کارها تا حدی می داند .
6- مهارت های اولیه برای زندگی در جامعه را کسب کرده است .
7- با نحوة یادگیری خود تا حدودی آشنا است .
8- به مطالعة کتاب علاقمند است .
اهداف فرهنگی ، هنری
1- به زیبایی های طبیعت توجه داردو هماهنگی را دوست دارد .
2- در زمینه های هنری از زیبایی در پدیده های طبیعی الگو می گیرد .
3- از مشاهدة آثار هنری لذت می برد .
4- ذوق و خلاقیت هنری خودرا در انجام فعالیتها نشان می دهد .
5- سنت ها ، پدیده ها و آثارموزون را دوست دارد.
6- با برخی از آثار معروف هنری آشنا است .
7- به خواندن اشعار و قصه های مناسب علاقمند است .
8- برخی از آداب فرهنگی و اجتماعی ، اسلامی – ایرانی را می داند و برای آنها ارزش قائل است .
اهداف اجتماعی
1- وظایف خود را در مقابل خانواده ، دوستان و همسایگان می داند .
2- اعضای خانواده خود را دوست می دارد و در انجام کارها به آنها کمک میکند .
3- به معلمین و اولیای مدرسه احترام می گذارد .
4- به حق خود قانع است و حقوق دیگران را رعایت میکند .
5- برای بدست آوردن حق خود از راه های درست تلاش میکند .
6- همکلاسهای خود را دوست داردو به آنها کمک میکند .
7- همکاری با دیگران را دوست دارد .
8- دربازی ها و فعالیتهای گروهی شرکت میکند .
9- مقررات مدرسه را می داند و به آنها عمل میکند .
10-به رعایت مقررات اجتماعی علاقه نشان می دهد .
11-به انجام وظایف و مسئولیتهایی که بر عهده او می گذارند پای بند است .
12- نظرات اصلاحی دیگران را در مورد خود می پذیرد .
13-اشتباهات دیگران را با رعایت احترام به آنها تذکر می دهد .
14- در برابر خدمت دیگران قدرشناس است و از آنها تشکر می کند .
15-آداب سخن گفتن را رعایت میکند .
16-خدمت کردن به میهن و مردم خود را دوست دارد .
اهداف زیستی
1- از حواس خود به خوبی محافظت و استفاده می کند.
2- در نشستن و راه رفتن و استفاده از قوای بدنی به درستی عمل می کند .
3- بهداشت فردی و اجتماعی را رعایت می کند .
4- در حفظ محیط زیست کوشا است .
5- با تمرین ها و بازیهای مناسب ، قابلیتهای جسمی خویش را افزایش می دهد .
6- نکات ایمنی را می داند و رعایت می کند .
7- اهمیت مصونیت در برابر امراض را درک می کند .
8- در حفظ سلامتی خود و دیگران تلاش می کند .
اهداف سیاسی
1- نظام جمهوری اسلامی ایران را می شناسد و به پرچم کشور احترام میگذارد و سرود ملی را از حفظ می خواند .
2- با زندگی بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران آشنا است و از او به بزرگی یاد میکند .
3- اهمیت استقلال و آزادی را در پیشرفت جامعه درک می کند .
4- به حکومت دینی و ولایت فقیه علاقمند است .
5- مسلمانان را دوست دارد و نسبت به امور آنان بی تفاوت نیست .
6- اقوام مختلف ایرانی را می شناسد و با آنان احساس همبستگی می کند .
7- افراد عدالت خواه و حق طلب را دوست دارد .
8- سران کفار ومشرکین صدر اسلام را می شناسد و با اعمال آنها نسبت به پیامبر و مسلیمن آشنا است .
9- سران کفار ومشرکین معاند با اسلام را در زمان حاضر می شناسد .
10- با مفهوم وحدت و امنیت ملی آشنا است .
اهداف اقتصادی
1- کارکردن را دوست دارد و به افرادی که کارهای مفید دارند احترام میگذارد .
2- وسایل خود را تمیز و سالم نگه می دارد .
3- تن پروری ، بیکاری و راحت طلبی را از عوامل شکست فرد در جامعه می داند .
4- در حفظ اموال عمومی به عنوان ثروت ملی می کوشد و در استفاده از آنها درست عمل می کند .
5- مالکیت خود و دیگران را تمیز می دهد و به مالکیت دیگران احترام می گذارد .
6- مشاغل و حرف موجود درمحیط زندگی خود را می شناسد .
7- به استفاده از تولیدات داخلی علاقه مند است .
مصوبه ششصد و چهل و هفتمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخه 29/2/79 (نگاه, شماره 152 ، ص 5 )
